Początki walki z rakiem w Polsce sięgają 1584 r., kiedy to Piotr Skarga założył Bractwo Miłosierdzia Bogurodzicy, które opiekowało się między innymi chorymi na raka wspierając ich zarówno materialnie, jak i duchowo. W roku 591 w Warszawie przy ulicy Mostowej powstał pierwszy w Europie szpital przeznaczony dla chorych na nowotwory, którym opiekowało się Bractwo Św. Łazarza; jego założycielem był również Piotr Skarga.
(źródło: RZĄDOWA RADA LUDNOŚCIOWA. Zachorowalność i umieralność na nowotwory a sytuacja demograficzna Polski)
Jak wynika z danych Krajowego Rejestru Nowotworów, guzy mózgu stanowią 2 % zachorowań na nowotwory złośliwe w Polsce. Największą grupę guzów mózgu stanowią glejaki (stanowią 40-67 proc. pierwotnych guzów mózgu). Glejaki to nowotwory mózgu i rdzenia. Stanowią około 70 procent wszystkich nowotworów wewnątrzczaszkowych. W populacji dziecięcej nowotwory spotyka się bardzo rzadko, jeśli jednak już się pojawiają, to znaczące miejsce zajmują wśród nich guzy mózgu u dzieci i nowotwory OUN (ośrodkowego układu nerwowego). Stanowią one około 25% wszystkich nowotworów u dzieci i zajmują drugie miejsce pod względem występowania po białaczkach. U dorosłych glejaki stanowią ok. 3% zgonów spowodowanych chorobą nowotworową.
Pod względem budowy histologicznej najczęściej są glejakami, czyli guzami wywodzącymi się z komórek glejowych, tworzących zrąb tkanki nerwowej. Komórki gleju mają różne właściwości co przekłada się na różnorodność rozwijających się z nich nowotworów.
Glejak może więc wywodzić się też z:
- komórek szeregu astrocytarnego (glejak wielopostaciowy, gwiaździak anaplastyczny, włókienkowy i włosowatokomórkowy)
- komórek skąpowypustkowych (skąpodrzewiak)
- komórek wyściełających komory mózgu (wyściółczak)
- komórek zarodkowych (rdzeniak)
Najczęstszym glejakiem i jednocześnie najbardziej niebezpiecznym jest glejak wielopostaciowy. Rozwija się w półkulach mózgu, najczęściej w płacie czołowym i skroniowym, co może objawiać się np. zmianą osobowości chorego, zaburzeniami funkcji psychicznych, afazją czy napadami padaczkowymi. Występuje on u osób starszych i cechuje się bardzo dużą złośliwością – bez leczenia prawie wszyscy chorzy umierają w ciągu trzech miesięcy. Po zastosowaniu leczenia skojarzonego, czyli operacji chirurgicznej i radioterapii udaje się wydłużyć okres przeżycia do roku. Niestety tylko 5% chorych osiąga długoletnie przeżycie.
U młodych dorosłych rozwijają się gwiaździaki: włókienkowe, które często przekształcają się w glejaka wielopostaciowego oraz włosowatokomórkowe, które są guzami łagodnymi, a także naciekające półkule mózgu skąpodrzewiaki i zlokalizowane w komorze IV wyściółczaki. Podstawą leczenia każdego z nich jest zabieg operacyjny z możliwie jak najpełniejszą resekcją guza uzupełniany często radioterapią. Rokowanie zależy od radykalności operacji, ale przeżycie 5-letnie udaje się uzyskać średnio u ponad 65% chorych.
Glejaki wieku dziecięcego to najczęściej rdzeniaki umiejscowione w móżdżku, wyściółczaki zlokalizowane podnamiotowo i gwiaździaki włosowatokomórkowe. Guzy te leczy się chirurgicznie, u małych dzieci uzupełnia chemioterapią, u starszych radioterapią. Pięć lat po zakończeniu terapii przeżywa ok. 60% dzieci.
Glejak pojawia się niemal wyłącznie u dzieci, najczęściej około 6. roku życia. Może rosnąć, zanim pojawią się jakiekolwiek objawy.
(źródło artykuł: Glejak wielopostaciowy mózgu – przyczyny, objawy, rokowania autorstwa lek.med. Aleksandra Czachowska)
